معرفی خواص دارویی زرشک
معرفی خواص دارویی زرشک
معرفی خواص دارویی زرشک
زرشک و آب زرشک خواص بسیار زیادی را بر سلامتی انسان دارد. شاید به همین دلیل است که در طب سنتی به عنوان یک گیاه دارویی شناخته می‌شود. با ما همراه باشید تا با خواص زرشک آشنا شوید.
زرشک
زرشک یکی از مهمترین تولیدات ایران است که سالانه به مقدار زیاد صادر می‌شود. میوه درختچه زرشک علاوه بر خوشمزه کردن غذا دارای فواید سلامتی فراوانی در خود است که می‌توان آن را به عنوان یک درمان طبیعی نیز استفاده کرد. سبوس و ریشه زرشک دارای مواد شیمیایی با عنوان الکانوئید ایزوکوئینولین است که خاصیت آنتی اکسیدانی دارد و می‌تواند باعث کاهش تب، تورم و فشار خون شود. همچنین خوردن زرشک موجب بهبود ضربان قلب نیز می‌شود.
به سبب وجود الکانوئید بربرین در زرشک این ماده می‌تواند درمانی برای ترک اعتیاد به تریاک باشد. البته این تحقیقات به صورت آزمایشگاهی بوده است و نمی‌توان استناد معتبری به آن داشت. البته زرشک در طب سنتی، به عنوان سرد مزاج شناخته شده است. از زرشک در طب سنتی به عنوان درمانی برای تسکین صفرا، مشکلات خونی، تشنگی، تقویت کننده قلب و کبد استفاده می‌شده است. البته خوردن زیاد آن برای سردمزاجان می‌تواند مشکل‌ساز باشد.
شاید شما هم به طب سنتی اعتقاد زیادی داشته باشید و علاقه‌مند باشید از گفته‌های کسانی که توانسته‌اند با استفاده از زرشک بیماری خود را کنترل کنند استفاده کنید؛ اما باید بدانید که زرشک روی همه افراد به یک سبک و سیاق جوابگو نیست و ممکن است موجب بروز مشکلات حادتری شود. لذا با شما خواهیم بود تا علاوه بر دانستن خواص سلامتی زرشک آگاهی لازم در مصرف زرشک به عنوان دارو را نیز به دست آوریم.
خواص زرشک
زرشک، درختچه‌ای تیغ‌دار به طول ۱ تا ۵ متر است. چوب آن به رنگ قرمز، قهوه‌ای یا زرد است. برگ‌های آن بیضی شکل با دندانه‌های اره‌ای و میوه‌اش قرمز رنگ بیضوی شکل و ترش مزه است. در ادامه به برخی از خواص زرشک اشاره خواهیم کرد.
- زرشـک به علت داشتن اسیدهای آلی ملایم بوده و برای درمان سنگ کلیه مناسب است.
- این ماده غذایی می‌تواند در پیشگیری از سرماخوردگی نقش بسزایی داشته باشد.
- آب زرشـک از کبد انسان محافظت می‌کند.
- زرشـک می‌تواند به درمان اسهال ایجادشده توسط مسمومیت غذایی کمک کند.
- مصرف زرشـک باعث می‌شود که پوست شما صاف و شفاف شود.
- مصرف زرشک، باعث روشن شدن پوست می‌شود.
- زرشک، جوش و آکنه را از بین می‌برد.
- زرشک، عملکرد ایمنی را تقویت می‌کند و به بهبود گوارش و تخفیف درد شکم نیز کمک نماید.
سایر خواص زرشک
خواص زرشک فقط به مواردی که در بالا اشاره کردیم محدود نمی‌شود این میوه ترش مزه خواص بسیار زیادی دارد که در این بخش به برخی از مهمترین آن اشاره خواهیم کرد.
سلامت قلب
یکی از خواص زرشک این است که دربردارنده نوعی ترکیب فعال به نام بربامین است که این ترکیب از قلب دربرابر آسیب به بافت‌های آن و هر نوع صدمه دیگری مراقبت می‌کند.
کنترل قند خون
این نتیجه تنها زمانی حاصل می‌شود که زرشک همراه با گیاه خارمریم مصرف شود. زمانیکه زرشـک به عنوان دارویی در کنار خارمریم بکار می‌رود، بصورت انسولین عمل کرده و سطح قند خون را ثابت می‌کند.
درمان اسهال
صرف نظر از علت بروز اسهال، یکی از خواص زرشک این است که به دلیل ویژگی‌های قابض کنندگی موجود در آن در کاهش علایم اسهال موثر است.
بهبود گردش و فشار خون
جریان خون طبیعی باعث توزیع مطلوب مواد مغذی و اکسیژن در بدن شما می‌شود. یکی از خواص زرشک این است که با ریلکس کردن رگ‌های خونی و آسان کردن کار قلب، می‌تواند به شما کمک کند تا جریان خون مطلوبی داشته باشید.
درمان کم خونی
کم‌خونی زمانی رخ می‌دهد که بدن از کمبود آهن رنج می‌برد. علل کمبود آهن در بدن می‌تواند متفاوت باشد اما شایع‌ترین علت آن، این است که بدن نمی‌تواند در اثر برخی از عوامل به طور مطلوب آهن جذب کند. خوب، زرشـک غنی از ویتامین C است و می‌تواند به شما در مبارزه با این مشکل کمک کند.
با مضرات زرشک بیشتر آشنا شوید
- زیاده روی در مصرف زرشک، موجب نفخ شکم می‌شود.
- کسانی که سرفه می‌کنند زرشک، برای آن‌ها مناسب نیست.
- مصرف مقدر زیاد زرشـک و یا ساقه و برگ آن برای زنان حامله مناسب نیست.
- میزان زیاد زرشک، می‌تواند سبب ناراحتی معده و روده شود و جذب ویتامین B کافی در بدن را مشکل کند.
- عصاره زرشـک که از برگ‌ها و پوست آن گرفته شده است، ممکن است در صورتی که زیاد مصرف شود مسمومیت ایجاد کند.
- مصرف زیاد آن ممکن است موجب شوک، خونریزی بینی، تهوع، استفراغ، کاهش فشارخون، دشواری تنفس و … شود.
- عصاره گیاهی زرشک، را بدون نظارت پزشک نباید مصرف شود.
- مصرف عصاره گیاهی زرشـک در دوران بارداری و شیردهی نیز توصیه نمی‌شود.
- زرشـک برای مصرف بلندمدت به علت خطر بالقوه مسمومیت توصیه نمی‌شود و نظارت پزشکی لازم است.
- مصرف زیاد آب زرشـک به صورت روزانه توصیه نمی‌شود.
- اگر مبتلا به دیابت هستید و داروهای خاصی برای کاهش سطح قند خون مصرف می‌کنید نباید داروها را با زرشـک ترکیب کنید.
عوارض جانبی مکمل زرشک
در صورتی که یکی از علائم آلرژیک را با مصرف زرشـک مشاهده کردید با اورژانس یا پزشک خود تماس برقرار کنید، از جمله این علائم دشواری در تنفس، تورم صورت، لب‌ها و گلو است. همچنین در صورت مشاهده علائم بیشتری به مانند قند خون پایین، سردرد شدید، ضعف، گرسنگی ناگهانی، عرق، سردرگمی، تحریک‌پذیری، سرگیجه و افزایش سرعت ضربان قلب لازم است اقدامات پزشکی احتیاطی را روی خود به مانند قطع مصرف مکمل، استفاده از داروهای پیشگیری کننده و ضد آلرژی را انجام دهید.
کاربرد دارویی
زرشـک در پزشکی می‌تواند جایگزینی مناسب برای درمان سطوح ابتدایی بیماری‌هایی به مانند تارتار یا پلاک دندان، مشکلات کلیوی و مثانه، گرفتگی معده، مشکلات روده، نقرس، آرتریت، مشکلات گردش خونی و برخی بیماری‌های دیگر است. البته مصرف دارو تجویز شده برای درمان سریع و ضروری این بیماری‌ها موثرتر از مصرف زرشـک در درمان طولانی مدت است.
زرشـک به عنوان مصرف غذایی ایمن است اما در مورد مصرف پزشکی باید احتیاط‌هایی را همیشه در نظر داشت. البته ما در مطالب خود به عوارض جانبی مصرف خوراکی زرشک نیز خواهیم پرداخت اما اکنون قصد داریم که در مورد مصرف زرشـک به عنوان یک دارو بپردازیم.
سازمان غذا و دارو، مصرف زرشـک به جای دارو را تائید نکرده است بنابراین بدون مشورت گرفتن از پزشک خود داروها را بر اساس آنچه که ما در ادامه خواهیم گفت قطع نکنید. اگر داروی خاصی مصرف می‌کنید در اضافه کردن ناگهانی زرشـک به رژیم غذایی احتیاط کنید و با پزشک خود قبل از این کار مشورت کنید.
زرشکی که ما در مورد آن به عنوان درمان دارویی صحبت می‌کنیم، مکمل گیاهی است. برای تولید مکمل‌های گیاهی استاندارد کلی وجود ندارد بنابراین ممکن است که مکمل گیاهی که شما از آن استفاده می‌کنید آغشته به ترکیبات سمی یا فلزات سنگین باشد. مکمل‌های دارویی را از مراجعی خریداری کنید که دارای مجوز رسمی از وزارت بهداشت باشند. آنچه که در ادامه می‌خوانید ممکن است فقط قسمتی از دانستنی‌ها در مورد زرشک به عنوان یک مکمل گیاهی باشد.
در خرید مکمل گیاهی زرشـک باید نکات زیر را در نظر داشت:
مطالعه دقیق دستورالعمل
آنچه که روی مکمل گیاهی زرشک نوشته شده است را به خوبی مطالعه کنید. سازندگان مکمل‌های گیاهی معتبر، مواد سازنده و همچنین عوارض جانبی محصول را به صورت کاتالوگ در داخل محصول قرار می‌دهند. لذا آن‌ها را به عنوان یک کاغذ بی‌مصرف بیرون نیندازید و به خوبی در مورد آنچه که در داخل کاتالوگ معرفی محصول نوشته شده است، فکر کنید.
قبل از مصرف مکمل زرشک
اگر حساسیت شدید به زرشک دارید یا به صورت روزانه داروهایی هم رده سیکلوسپورین ها مصرف می‌کنید، نباید خودسرانه مکمل گیاهی زرشک را به وعده‌های غذایی اضافه کنید. از یک داروساز یا پزشک در مورد عوارض جانبی و احتیاط‌های لازم در مصرف مکمل گیاهی زرشـک را جویا شوید. همچنین اگر شما دارای یکی از مشکلات زیر هستید نیاز است که در خوردن زرشـک احتیاط کنید:
- اختلالات خونریزی یا لخته شدن خون به مانند هموفیلی
- فشار خون پایین
- دیابت
همچنین برای مادران باردار، خوردن زرشک به صورت مکمل گیاهی و طبیعی همراه با احتیاط است چرا که زرشک ممکن است باعث بروز مشکلات و آسیب‌های مغزی در کودک شود. شما در دوران بارداری اگر زرشـک می‌خورید می‌بایست پیشگیری‌های پزشکی دیگر همراه با آن اعمال کنید. علاوه بر این خوردن زرشک در دوران شیردهی نیز ممکن است مشکلاتی برای کودک به وجود آورد. بدون توصیه پزشک هیچ‌وقت زرشک را به کودک خودتان ندهید. زرشـک دارای ترکیباتی است که می‌تواند نوزاد تازه متولد شده را دچار مشکلات مغزی کند مخصوصاً اگر نوزاد نارس یا زردی داشته باشد.
چگونگی مصرف زرشک به عنوان دارو
قبل از شروع درمان دارویی به وسیله زرشـک با پزشک خود در مورد نحوه مصرف دارو مشورت نمایید حتی می‌توانید از یک پزشک داروهای گیاهی در مورد درمان دارویی با زرشـک سؤال کنید. دقت داشته باشید که نباید خودسرانه زرشـک را به عنوان دارو مصرف کنید. اگر هیچ تغییر در روند درمان با زرشـک احساس نکردید پزشک را در جریان قرار دهید. همچنین زمانی که از مکمل گیاهی زرشـک استفاده می‌کنید، هیچ منبع غذایی دارای زرشـک را نخورید چرا که می‌تواند موجب بروز عوارض جانبی در اثر ازدیاد ترکیبات موجود در زرشـک شود. همچنین اگر شما در معرض جراحی بوده‌اید یا مراجعات روزانه و هفتگی به دندان‌پزشک دارید، به او از مصرف مکمل زرشـک اطلاع دهید.
چه چیزی نباید با زرشک خورده شود؟
زرشک را به صورت مکمل گیاهی همراه داروهای سرماخوردگی که دارای آنتی هیستامین باشند نباید مصرف کرد. داروهایی به مانند کلرفنیرامین، دیفن هیدرامین یا دکسیلامین.
همچنین در مورد مصرف هم‌زمان زرشـک زیاد با مکمل‌های گیاهی که دارای خواص زیر هستند، احتیاط کنید:
- مکمل‌های گیاهی یا غذاهایی که باعث روان شدن خون و جلوگیری از انعقاد خون می‌شوند به مانند سیر، زنجبیل، بلوط، جنسینگ، صنوبر، زردچوبه و بید.
- مواد غذایی یا ترکیبات طبیعی که فشار خون را کاهش می‌دهند به مانند لیمو.
- مواد غذایی که قند خون را به شدت پایین می‌آورند همانند سیر و انواع جنسینگ.
- ترکیبات گیاهی که خواب‌آلودگی به همراه دارند به مانند بابونه، چای و غیره.
سخن پایانی
در مورد مصرف زرشک به صورت دارو نکات زیر را آویزه گوش کنید:
- زرشـک و مکمل‌های دارویی گیاهی زرشـک فقط جنبه پیشگیرانه دارند و درمان نهایی نیستند.
- هرگز به صورت مداوم نباید زرشـک مصرف کرد.
- با توجه به نوع و شکل مصرف زرشـک که به صورت‌های قرص، چای و پودر است باید مقدار مصرف را مدیریت کنید.
- در برخی موارد پمادهای زرشک نیز وجود دارد که از حساسیت‌زا نبودن آن باید اطمینان حاصل کنید
-
ارائه دهنده انواع برنامه های تمرینی و رژیم های غذایی زیرنظر برترین اساتید ایران
تلفن مشاوره و تماس : 09354536070
باتشکر از دکتر علی کیان پور
ما را در اینستاگرام دنبال کنید :
